İşletmelerin sürdürülebilir büyüme elde etmesi, yatırımcıların doğru kararlar alabilmesi ve yöneticilerin stratejik planlama yapabilmesi için finans analizi büyük önem taşır. Finans analizi, işletmenin mali durumunu, kârlılığını, likiditesini, borçluluk seviyesini ve geleceğe yönelik risklerini değerlendiren sistematik bir süreçtir. Bu sürecin merkezinde, çeşitli finansal analiz teknikleri yer alır.
Aşağıda, finans analizi kavramı ve kullanılan teknikler balık başlıklarla detaylandırılmıştır:
İşletmenin mali tabloları üzerinden mevcut durumunu ortaya koyar.
Gelir tablosu, bilanço ve nakit akış tablosu temel veri kaynaklarıdır.
Amaç; güçlü ve zayıf yönleri belirlemek, geleceğe yönelik finansal öngörülerde bulunmaktır.
Yönetim, yatırımcı, kredi veren kurumlar ve denetçiler için önemli karar destek aracıdır.
İşletmenin kârlılık durumunu ortaya çıkarır.
Yatırımcıya işletmeye yatırım yapıp yapmama konusunda fikir verir.
Bankalara, kredi değerlendirme süreçlerinde yol gösterir.
Yönetimin finansal strateji geliştirmesini sağlar.
Riskleri erken tespit ederek krizlere karşı önlem alınmasına yardımcı olur.
Aynı işletmenin farklı dönem mali tabloları kıyaslanır.
Gelir, gider ve varlıklardaki değişimler yüzdesel olarak değerlendirilir.
İşletmenin büyüme hızı ve eğilimleri ortaya çıkarılır.
Mali tabloların her kalemi toplam büyüklüğe oranlanarak analiz edilir.
Örneğin; bilançoda aktiflerin toplam içindeki payı veya gelir tablosunda satışların maliyeti oranı incelenir.
İşletmenin kaynak ve varlık dağılımı net olarak görülebilir.
En çok kullanılan tekniklerden biridir.
Finansal oranlar üzerinden değerlendirme yapılır:
Likidite Oranları → Kısa vadeli borç ödeme gücü
Kârlılık Oranları → İşletmenin kârlılık performansı
Mali Yapı Oranları → Borç/özsermaye dengesi
Faaliyet Oranları → Varlıkların verimli kullanımı
Birden fazla yılın mali verileri karşılaştırılarak eğilimler incelenir.
İşletmenin büyüme veya küçülme yönü ortaya çıkar.
Uzun vadeli finansal stratejiler için yol göstericidir.
İşletmenin nakit giriş-çıkışları detaylı incelenir.
Faaliyet, yatırım ve finansman nakit akışları ayrı ayrı değerlendirilir.
Likidite risklerini ortaya koyar.
Özsermaye kârlılığına etki eden faktörleri parçalayarak inceler.
Kârlılık, verimlilik ve finansal yapı birlikte analiz edilir.
Yönetim için stratejik karar alma sürecinde etkilidir.
Analiz yapılırken sadece sayısal veriler değil; sektör koşulları, ekonomik ortam ve piyasa dinamikleri de göz önünde bulundurulmalıdır.
Tek başına bir teknik yeterli değildir, birden fazla yöntem birlikte kullanılmalıdır.
Verilerin güncel, güvenilir ve doğrulanmış olması gerekir.
İşletmenin hedefleri ile finansal sonuçların uyumlu olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Finans analizi, bir işletmenin mevcut durumunu anlamak, geleceğe yönelik stratejiler geliştirmek ve paydaşlara güven vermek açısından kritik bir süreçtir. Yatay analizden oran analizine kadar kullanılan teknikler, işletmenin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkararak doğru finansal kararlar alınmasını sağlar.
